Na jednym z wyżej położonych tarasów na gdańskim cmentarzu Srebrzysko znajduje się grób, w którym pochowany jest Emil Antoni Fichtel, lotnik, oficer Wojska Polskiego, zmarły w 1986 r. Obok grobu umieszczona jest tabliczka z fotografią oraz krótkim życiorysem zmarłego. Postanowiłam dowiedzieć się czegoś więcej na jego temat. Jego życiorys znalazłam na stronie www.niebieskaeskadra.pl
Emil Fichtel urodził się 8 XI 1916 r. w miejscowości Alwernia, położonej na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej. Warto w tym miejscu przybliżyć historię miejscowości, w której urodził się przyszły pilot. I wyjaśnić skąd wzięła się jej nazwa, jakże nietypowa dla ziem polskich.
Otóż nazwa ta – niegdyś wsi, dziś miasta, wywodzi się z języka łacińskiego. Została zapożyczona od nazwy włoskiej pustelni franciszkańskiej położonej na wzgórzu La Verna (po łac. Alvernia) w Toskanii. Ową pustelnię zwiedzał w czasie swego pobytu we Włoszech w pierwszej połowie XVII w., polski szlachcic, Krzysztof Koryciński, herbu Topór – kasztelan wojnicki i starosta gniewkowski, poseł Zygmunta III Wazy.
Uznał, iż okolica ta bardzo przypomina swym krajobrazem należące do niego dobra, znajdujące się w Małopolsce. Po powrocie do kraju, w pobliżu będącej jego własnością wsi Poręba Żegoty, na wzgórzu Podskale założył klasztor bernardynów wraz z kościołem. Tuż obok rozwinęła się osada, która dała początek wsi, a następnie miastu (prawa miejskie uzyskała w 1993 r.), które nosi do dziś tę niecodzienną nazwę.
Wróćmy do życiorysu Emila Fichtla. Przyszły lotnik w 1933 r. podjął naukę w II Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Samborze, na ob. Ukrainie, dokąd w międzyczasie przeprowadziła się rodzina Fichtlów.
W 1937 r. po ukończeniu tej szkoły odbył obowiązkową służbę wojskową. W listopadzie tegoż roku został skierowany do 6 Pułku Lotniczego we Lwowie (w garnizonie Lwów – Skniłów). W 1939 r. służył w 66 Eskadrze Towarzyszącej jako radiotelegrafista. Eskadra ta po wybuchu II wojny, pod dowództwem kpt. Alberta Kubienieca wykonywała loty na rzecz armii „Łódź”. Następnie ewakuowała się do miejscowości Kuty (niegdyś tuż przy granicy polsko – rumuńskiej), a po wkroczeniu Armii Czerwonej na teren II RP – do Rumunii. Tam żołnierze ci – był wśród nich Emil Fichtel – zostali umieszczeni w obozie Caracal, a następnie Targu – Ju.
Po utworzeniu na emigracyjnego rządu polskiego gen. Władysława Sikorskiego (mianowanego premierem 30 IX 1939 r.) rozpoczęła się akcja ewakuacyjna polskich żołnierzy z Rumunii. Emil Fichtel po opuszczeniu obozu udał się najpierw do Bukaresztu, gdzie otrzymał fałszywe dokumenty (na nazwisko Sośnicki), a stamtąd poprzez Konstancę, Pireus i północne Włochy dotarł do Francji. Tam na początku stycznia 1940 r. odbył kurs w Centrum Wyszkolenia Łączności. Po jego ukończeniu powrócił do punktu zbornego lotnictwa polskiego w Septfonds, w którym, podobnie jak inni lotnicy, oczekiwał na przydział do konkretnej jednostki.
Po uderzeniu Niemiec na Francję, wiosną 1940 r. polskie władze emigracyjne podjęły decyzję dotyczącą ewakuacji polskich żołnierzy do Wielkiej Brytanii. Emil Fichtel trafił do Blackpool, gdzie polski personel lotniczy oczekiwał na przydział do konkretnych jednostek. Wkrótce Fichtel został skierowany do obrony lotniska Innsworth Lane.
Od września 1940 r. do listopada 1941 r., z brytyjskim numerem ewidencyjnym 784549 służył jako mechanik w 308 Dywizjonie Myśliwskim (który stacjonował w Speke). Następnie został przeniesiony do 309 Dywizjonu Współpracy z Armią (sformowanego 8 X 1940 r. w Szkocji, w bazie RAF Renfref, niedaleko Glasgow), stacjonującego wtedy na szkockim lotnisku Dunino. Emil Fichtel służył w nim w stopniu kaprala. Dywizjon ten stopniowo zmieniał swój charakter: najpierw funkcjonował jako jednostka współpracy z armią, potem jako jednostka rozpoznania lotniczego. Wreszcie w styczniu 1944 r. został przekształcony w dywizjon myśliwski. W okresie służby w 309 Dywizjonie Emil Fichtel w Pittochry przystąpił do egzaminu dojrzałości, który zdał pomyślnie.
W grudniu 1943 r. Emil Fichtel został przeniesiony do 305 Dywizjonu Bombowego (jego pełna nazwa to: Dywizjon Bombowy Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego), którego ówczesnym dowódcą był W/Cdr kpt. Kazimierz Konopasek.
W czasie służby w 305 Dywizjonie Fichtel awansował do stopnia polskiego plutonowego. Kolejnymi dowódcami tej jednostki byli: od 1 VIII 1944 r. mjr. Bolesław Orliński – niezwykle doświadczony pilot, płk. Wojska Polskiego – od 1 II 1945 r. mjr. Stanisław Grodzicki, a po jego śmierci w wypadku lotniczym (13 II 1946 r.), mjr Ryszard Referowski.
Emil Fichtel służył w tej jednostce aż do jej rozwiązania w styczniu 1947 r. Następnie wstąpił do Polskiego Lotniczego Korpusu Przesiedlenia i Rozmieszczenia, a z początkiem kolejnego roku podjął decyzję o powrocie do kraju. Służbę w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii zakończył ze stopniem plutonowego oraz brytyjskim Leading Aircraftman. W okresie służby w Polskich Siłach Powietrznych otrzymał następujące odznaczenia: Medal Lotniczy (nr 4536), France – German Star, Defence Medal i War Medal 1939 – 1945.
W maju 1948 r. przybył do Polski. Zamieszkał w Gdańsku. Podjął wtedy pracę w Centrali Handlu Zagranicznego „Węglokoks”; pracował tam do maja 1953 r. Później został zatrudniony w jako pracownik umysłowy w Zakładach Remontu Maszyn Budowlanych. W pierwszej połowie lat 60 – tych pracował jako starszy handlowiec, a następnie jako kierownik sekcji w oddziale portowym firmy „Polcargo” w Gdyni. W listopadzie 1966 r. został rzeczoznawcą – ekspertem w Centrali Morskiej Importowo – Eksportowej „Centromor” w Gdańsku.
Zmarł 13 VI 1986 r. i został pochowany na gdańskim cmentarzu Srebrzysko.
Powyższy artykuł napisałam na podstawie:
- www. bernardyni-alwernia.pl
- www.niebieskaeskadra.pl
- Wikipedia
