29 czerwca br. na Pl. Władysława Bartoszewskiego 1 obok gmachu Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zagościła wystawa plenerowa zatytułowana „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923”. Będzie prezentowana tu do 10 września br.
Wystawa ta od pięciu lat wędruje po różnych krajach Europy. Odwiedziła już dwadzieścia miast w trzynastu krajach naszego kontynentu. W Polsce prezentowana była w takich miastach, jak Poznań, Kraków, Wrocław, Warszawa i Szczecin. Teraz dotarła do Gdańska.
Została przygotowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ENRS) we współpracy z gronem historyków pochodzących z różnych krajów. Kuratorami, zarazem autorami, wystawy są: dr Bartosz Dziewanowski – Stefańczyk (ENRS) i dr hab. Robert Żurek, zaś koordynatorem – Marek Dąbkowski (ENRS).
Ekspozycja ta ma nietypową formę prostopadłościanu. Szkielet bryły tworzy stalowa konstrukcja, na której umieszczono plansze zawierające oprócz tekstu, materiały archiwalne – fotografie, mapy, dokumenty oraz elementy interaktywne.
Wystawa ta nosi tytuł „Po Wielkiej Wojnie. Nowa Europa 1918–1923”. Jednakowoż jej autorzy podeszli do zagadnienia szerzej: nie skupili się tylko na tym krótkim przedziale czasowym; starali się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego doszło do wybuchu tego międzynarodowego konfliktu zbrojnego. W tym celu musieli przedstawić sytuację geopolityczną w Europie w 2 – ej połowie XIX w. Bowiem już wtedy zaczęło dochodzić do konfliktów pomiędzy europejskimi mocarstwami, które z biegiem czasu ulegały zaostrzeniu. Z czasem ukształtowały się dwa bloki sojuszy: trójprzymierze (Niemcy, Austro – Węgry i Włochy) i trójporozumienie (Wielka Brytania, Francja i Rosja).
Dodatkowo w różnych częściach Europy Środkowo – Wschodniej zaczęły rozwijać się ruchy wolnościowe; wzrost świadomości narodowej wzmógł dążenia poszczególnych narodów (w tym Polaków) do wyzwolenia się spod panowania obcych mocarstw. Iskrą zapalną do wybuchu Wielkiej Wojny stał się zamach na Arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żonę, do którego doszło w Sarajewie 28 VI 1914 r.
Wielka Wojna zmieniła bezpowrotnie oblicze Europy. Oprócz ogromnych strat ludzkich i materialnych przyniosła nowy porządek na kontynencie, przypieczętowany Traktatem Wersalskim (z 28 VI 1919 r.), nad którym czuwać miała Liga Narodów, międzynarodowa organizacja utworzona w 1920 r., do której jednak nie przystąpiły Stany Zjednoczone.
Powstały nowe, niepodległe państwa, które tak, jak Polska musiały walczyć swoje granice. Nie obyło się bez konfliktów; na terytoriach spornych przeprowadzono akcje plebiscytowe, jak chociażby na Górnym Śląsku. Przez niektóre kraje przetoczyły się krwawe rewolucje, czego sztandarowym przykładem jest oczywiście Rewolucja Październikowa, do której doszło w 1917 r. w Rosji.
W wielu krajach doszło do upadku dotychczasowych systemów politycznych; w Niemczech i Rosji (Związku Sowieckim) do głosu doszły systemy totalitarne.
Cała Europa dźwigała się ze zniszczeń wojennych, zmagała się z kryzysem gospodarczym, inflacją.
